Το είναι και το φαίνεσθαι

Το Φαίνεσθε και το Είναι
Πολλοί είναι οι ζωγράφοι που ταλαιπωρήθηκαν στην ζωή τους πεθαίνοντας πτωχοί, ενώ οι κληρονόμοι τους έγιναν πλούσιοι πουλώντας έναν μόνο πίνακά τους.
Όλοι μας αντιλαμβανόμαστε πως μπορεί να συμβεί αυτό γιατί όλοι μας αναγνωρίζουμε ότι η επικρατούσα κουλτούρα και μόδα μιας κοινωνίας προσδιορίζει κατά μη προβλέψιμο τρόπο την αξία ενός έργου τέχνης. Έτσι ένας πίνακας την εποχή που τον ζωγράφισε ο Βίνσεντ Βαν Γκογκ μπορεί να είχε μηδενική αξία ενώ σήμερα η αξία του να ανέρχεται σε κάποια εκατομμύρια ευρώ.
Ενώ θα περίμενε κανείς να είναι διαφορετικά τα πράγματα στο χώρο της επιστήμης διότι αν μία γνώση αποδειχτεί σωστή δια του πειράματος ποιός μπορεί να την αμφισβητήσει. Εν τούτοις πολλά παραδείγματα υπάρχουν παρεξηγημένων εν ζωή επιστημόνων που μετά θάνατον δικαιώθηκαν για αυτά που έλεγαν και για τα οποία δεν τους είχε δώσει κανείς ιδιαίτερη σημασία, όπως π.χ. ο Gregor Μέντελ που θεωρείται σήμερα ο πατέρας της γενετικής.
Πρόσφατα πέθανε σε ηλικία 82 χρόνων ο Μάρσαλ Νίρενμπεργκ (Marshall Nirenberg) o άνθρωπος που αποκρυπτογράφησε τον γενετικό κώδικα, τον τρόπο δηλαδή, με τον οποίο οι τέσσερις βάσεις των νουκλεϊκών οξέων Αδενίνη, Κυτοσίνη, Γουανίνη, και Θυμίνη (ή Ουρασίλ στο RNA) από τις οποίες αποτελούνται τα γονίδια και το DNA ελέγχουν την ακριβή δομή των πρωτεϊνών που κατασκευάζονται στο κύτταρο και αποτελούν τα λειτουργούντα μέρη των ζωντανών κυττάρων. Ένα κωδικόνιο (codon) μία τριπλέτα δηλαδή από τις τέσσερεις πιο πάνω βάσεις προσδιορίζει κάθε ένα από τα 20 αμινοξέα που σχηματίζουν τις αλυσίδες πολυπεπτιδίων που συνθέτουν τις πρωτεΐνες. Από τις τέσσερεις βάσεις δημιουργούνται 4Χ4Χ4 = 64 συνδυασμοί (κωδικόνια) οι οποίοι κωδικοποιούν τα αμινοξέα της αλυσίδας πολυπεπτιδίων που σχηματίζει τις πρωτεΐνες.
Ο Γενετικός Κώδικας (DNA) είναι μαγευτικός, περιέχει τις συνταγές για όλες τις λειτουργίες του οργανισμού και των κυττάρων που τον αποτελούν. Ο μηχανισμός του είναι παγκόσμιος –είναι ο ίδιος για όλη τη ζωή στον πλανήτη. Χρησιμοποιούμε τον ίδιο γενετικό μηχανισμό όπως και οι μπανάνες και τα βακτήρια. Μιλάμε μια κοινή γλώσσα και αυτό υπονοεί ότι όλοι συγγενεύουμε με κάποιο τρόπο.
Ο Μάρσαλ Νίρενμπεργκ ανακάλυψε το πρώτο κωδικόνιο βάζοντας μία αλληλουχία βάσεων από Ουρασίλ (UUUUUU) σε ένα κυτταρικό χυμό (free cell system) το οποίο αντέδρασε αρχίζοντας να συνθέτει το αμινοξύ φαινυλαλανίνη. Ήταν μια ιστορική στιγμή το πρώτο κωδικόνιο είχε αποκρυπτογραφηθεί και η τριπλέτα UUU έγινε η πρώτη λέξη στο λεξικό της ζωής.
Ο Νίρενμπεργκ ήταν μόλις 34 χρόνων όταν το 1961 στο συνέδριο μοριακής Βιολογίας στη Μόσχα παρουσίασε σε ένα ακροατήριο 6 - 7 ατόμων τα αποτελέσματα του πειράματος του. Ανάμεσα στο ακροατήριό του ήταν και ο Francis Crick του οποίου το ενδιαφέρον είχε κινήσει ο τίτλος της παρουσίασης του Nirenberg. Μετά από πίεση από τον Crick ο Νίρενμπεργκ επανέλαβε την διάλεξή του την επόμενη ημέρα μπροστά σε ένα ακροατήριο 2.000 ατόμων.
Ακολούθησε η κούρσα για την ολοκλήρωση της ανακάλυψης του Γενετικού Κώδικα την οποία κέρδισε ο Νίρενμπεργκ σαν άλλος Δαβίδ απέναντι σε Γολιάθ των επιστημών, όταν με τους συνεργάτες του κατάφερε να ταυτοποιήσει μέχρι το 1966 και τα υπόλοιπα 63 κωδικόνια του Γενετικού Κώδικα. Το 1968 μοιράστηκε με δύο συνεργάτες του το βραβείο Νόμπελ για αυτή την ανακάλυψη.
Ο Νίρενμπεργκ ήταν ένας ενθουσιώδης άνθρωπος γεμάτος ιδέες που μαγνήτιζε τον συνομιλητή του. Όμως ο Νίρενμπεργκ δεν επεδίωκε την δημοσιότητα και παρόλο που επιβραβεύτηκε με το βραβείο Νόμπελ έγινε κατά κάποιο τρόπο ο ξεχασμένος πατέρας του Γενετικού Κώδικα. Γνωστός για την ανακάλυψη αυτή παρέμεινε ο Francis Crick που μαζί με τοn James Watson ανακάλυψαν το DNA to 1953 (π.χ. βλέπε έκδοση της βιογραφίας του το 2006 με τον τίτλο «Francis Crick: Αυτός που ανακάλυψε τον Γενετικό Κώδικα».
Βέβαια είχε και ο Νίρενμπεργκ τα τυχερά του, γιατί όπως ανακαλύφθηκε αργότερα για να αρχίσει η διαδικασία σύνθεσης μιας πρωτεΐνης στο κύτταρο χρειάζεται και ένα κωδικόνιο που λέει στην αντίστοιχη συνθετική μονάδα του κυττάρου, το ριβόσωμα, από πού να ξεκινήσει την σύνθεση της πρωτεΐνης. Το πείραμα του Νίρενμπεργκ δεν θα λειτουργούσε αν η συνταγή που χρησιμοποίησε δεν περιείχε κατά σύμπτωση την διπλή από την φυσική ποσότητα μαγνησίου μία ανωμαλία που αργότερα βρέθηκε να ξεπερνά την ανάγκη ενός κωδικονίου (codon) εκκίνησης της διαδικασίας.
Για αυτό στη φύση το αποτέλεσμα έχει σημασία. Μπορεί να είστε φύλλο (tongue ορχιδέας) και να το παίζετε σφήκα για να εξασφαλίσετε την αναπαραγωγή σας ή να είστε αδύνατος και να βγάζετε ξαφνικά ένα τεράστιο μάτι για να τρομάξετε τον εχθρό σας όπως στη φωτογραφία. Αν δεν σας φάγανε ακόμα σημαίνει ότι η συνταγή δουλεύει. Άρα στη φύση ούτε το είναι ούτε το φαίνεσθε αλλά αυτό που έτυχε να δουλεύει μέσα στην πολυπλοκότητά της. Για αυτό και οι βιολόγοι της εξέλιξης πασχίζουν να μας μάθουν το ότι στην εξέλιξη δεν υπάρχει τελεολογία. Υπάρχει άραγε στην ανθρώπινη κοινωνία και την ιστορία της?